ಶುಕ್ರವಾರ, ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 16, 2016

ಕನ್ನಡ ಸಬ್‍ ಟೈಟಲ್ಸ್ ರಚಿಸುವ ಸರಳ ವಿಧಾನ

Kannada subtitles making

ಜಗತ್ತಿನ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ದೇಶಗಳ ವಿವಿಧ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮ ಸಿನೆಮಾಗಳು ತಯಾರಾಗುತ್ತಿರುತ್ತವೆ. ಒಂದು ಭಾಷೆಯ ಸಿನೆಮಾ ಕಲೆಯನ್ನು ವಿವಿಧ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಜನರಿಗೆ ತಲುಪಿಸಲು ಇರುವ ಎರಡು ವಿಧಾನಗಳೆಂದರೆ, ಒಂದು ವಾಯ್ಸ್ ಡಬ್ಬಿಂಗ್, ಮತ್ತೊಂದು ಸಬ್ ಟೈಟ್ಲಿಂಗ್. ಇದರಲ್ಲಿ ಡಬ್ಬಿಂಗ್ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಸುಲಭವಾಗಿ ತಲುಪುವಂತದ್ದಾಗಿದ್ದು ಬಹಳ ಸಹಾಯಕಾರಿಯಾಗಿರುತ್ತದೆ.

ಅಡಿಬರಹಗಳನ್ನು ಬಳಸುವುದು ಮತ್ತೊಂದು ಮಾರ್ಗ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ನಮಗೆ ವಿವಿಧ ಭಾಷೆಗಳ ಸಿನೆಮಾಗಳನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಿಸುವುದು ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಭಾಷೆಯ ಅಡಿಬರಹಗಳು. ಆದರೆ ಇಂಗ್ಲೀಷಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಅರ್ಥವಾಗುವ ನಮ್ಮ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿದ್ದರೆ ಅದು ಹೆಚ್ಚು ಜನರನ್ನು ತಲುಪಲು ಒಳ್ಳೆಯದು. ಕಿವಿಕೇಳದ ತೊಂದರೆ ಇರುವವರಿಗೂ ಇದು ಸಹಾಯಕಾರಿ. ಹಾಗಾಗಿ ಉತ್ತಮ ಸಿನೆಮಾಗಳಿರಬಹುದು ಅಥವಾ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ, ಮಾಹಿತಿ ಇನ್ನಿತರ ವೀಡಿಯೋಗಳಿರಬಹುದು, ಅದನ್ನು ಆಸಕ್ತರಿಗೆ, ಅಗತ್ಯ ಇರುವವರಿಗೆ ತಲುಪಿಸಲು ಕನ್ನಡ ಅಡಿಬರಹಗಳು ಬೇಕು. ಇಂತಹ ಕನ್ನಡ ಅಡಿಬರಹಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸುವುದನ್ನು ಒಂದು ಸಾಮುದಾಯಿಕ ಕೆಲಸವನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಬಹುದು.

ಇಲ್ಲಿ ನಾವು ಆಂಗ್ಲ ಅಡಿಬರಹಗಳ ಕಡತಗಳ ಮೂಲಕ ಕನ್ನಡ ಅಡಿಬರಹಗಳನ್ನು ರಚಿಸುವ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳೋಣ. ಹೆಚ್ಚು ತಾಂತ್ರಿಕತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ತಲೆಕೆಡಿಸಿಕೊಳ್ಳದೇ ಬಹಳ ವಿವರವಾಗಿ ಹೋಗದೇ ಸರಳವಾಗಿ ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಂಡು ಆಮೇಲೆ ಅದರಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಯತ್ನ, ಪ್ರಯೋಗಗಳನ್ನು ಮಾಡಬಹುದು.

ಅಡಿಬರಹಗಳಲ್ಲಿ image based, text based ವಿಧಗಳಿವೆ. ibx, sub, srt, vtt ಹೀಗೆ ಹಲವಾರು ಮಾದರಿಗಳಿವೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಸಾಮಾನ್ಯ, ಸರಳ ಮತ್ತು ಜನಪ್ರಿಯವಾದದ್ದು .SRT ಮಾದರಿ. ಇದಕ್ಕೆ subrip ಫೈಲ್ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಈ ಫೈಲನ್ನು ನೋಟ್ ಪ್ಯಾಡ್ ನಲ್ಲಿ ತೆರೆಯಬಹುದು. (ಫೈಲ್ ಮೇಲೆ ರೈಟ್ ಕ್ಲಿಕ್ ಮಾಡಿ ಓಪನ್ ವಿತ್ ನೋಟ್ ಪ್ಯಾಡ್).

ಈ ಫೈಲಿನ ಒಳರಚನೆ ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಇರುತ್ತದೆ.

1
00:04:00,199 --> 00:04:03,970
Sir, the government defending
goons like them deliberately.

2
00:04:04,033 --> 00:04:06,835
We must teach them a lesson,
sir. - Good.

3
00:04:07,099 --> 00:04:08,768
Did you just finish your training?

ಈ ರಚನೆಯನ್ನು ಹೀಗೆ ಅರ್ಥೈಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು.

ಮೊದಲ ಸಾಲು: ಕ್ರಮಾಂಕ (೧, ೨, ೩, ೪...........)
ಎರಡನೇ ಸಾಲು: ಸಂಭಾಷಣೆ ಶುರುವಾಗುವ ಮತ್ತು ಕೊನೆಯಾಗುವ ಸಮಯ.
(ಗಂಟೆ:ನಿಮಿಷ:ಸೆಕೆಂಡು,ಮಿಲಿಸೆಕೆಂಡು --> ಗಂಟೆ:ನಿಮಿಷ:ಸೆಕೆಂಡು,ಮಿಲಿಸೆಕೆಂಡು)
ಮೂರನೇ ಸಾಲು: ಸಂಭಾಷಣೆಯ ಪಠ್ಯ ಅಂದರೆ ಮಾತುಗಳು (ಅಥವಾ ಇತರ ಶಬ್ದಗಳು)
ಕೊನೆಯ ಸಾಲು: ಒಂದು ಖಾಲಿ ಜಾಗ (ಸಾಲು)

ಇನ್ನು ಕನ್ನಡ ಅಡಿಬರಹ ರಚಿಸುವುದು ಹೇಗೆಂದು ತಿಳಿಯೋಣ:
1. ಮೊದಲಿಗೆ ಯಾವ ಸಿನೆಮಾಗೆ ಕನ್ನಡ ಅಡಿಬರಹಗಳನ್ನು ರಚಿಸಬೇಕೋ ಅದರ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ SRT ಫೈಲನ್ನು ಡೌನ್ಲೋಡ್ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಿ. ಈ ಜಾಲತಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಹುಡುಕಿ ಇಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು: Opensubtitles.org, Subscene.com, Moviesubtitles.org, Cinemasubtitles.com
2. ಆ ಫೈಲನ್ನು ನೋಟ್ ಪ್ಯಾಡಿನಲ್ಲಿ ತೆರೆದುಕೊಳ್ಳಿ.
3. ಮೊದಲು ಎರಡು-ಮೂರು ಇಂಗ್ಲೀಷಿನ ಸಂಭಾಷಣೆಗಳಿರುವಲ್ಲಿ ಭಾಷಾಂತರ ಮಾಡಿ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಬರೆಯಿರಿ. (ಯಾವುದೇ ಕನ್ನಡ ಯುನಿಕೋಡ್ ಟೈಪಿಂಗ್ ತಂತ್ರಾಂಶವಾದರೂ ಬಳಸಿ). ಭಾಷಾಂತರ ಅಂದರೆ ಪದಕ್ಕೆ ಪದ ಅನುವಾದ ಮಾಡಬೇಕಂತಿಲ್ಲ. ಸಿನೆಮಾ ನೋಡಿಕೊಂಡು ಸಂದರ್ಭಕ್ಕೆ ತಕ್ಕುನಾಗಿ, ಭಾವಾರ್ಥ ಬರುವಂತೆ, ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ ತನ್ನಿ.
4. ಅನಂತರ File - Save As ಕೊಡಿ. ಆಗ ಬರುವ ಡೈಲಾಗ್ ಬಾಕ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಕೆಳಗೆ Save as type ಇರುವಲ್ಲಿ All files ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿ. Encoding ಎಂದು ಇರುವಲ್ಲಿ Unicode ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಿ. (By default ಅದು ANSI ಎಂದು ಇರುತ್ತದೆ). ಫೈಲಿಗೆ ಹೆಸರು ಕೊಟ್ಟು Save ಮಾಡಿ. ನೆನಪಿರಲಿ, ಆ ಫೈಲ್ extension ಬದಲಾಗಬಾರದು. .SRT ಎಂದೇ ಇರಬೇಕು.
5. ಈಗ ಆ ಫೈಲ್ ತೆರೆದು ಇನ್ನುಳಿದ ಸಂಭಾಷಣೆಗಳನ್ನು ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ ಭಾಷಾಂತರ ಮಾಡಿ. ಒಮ್ಮೆ ಶುರುಮಾಡಿ ಸ್ವಲ್ಪ ಭಾಷಾಂತರ ಮಾಡಿ ಉಳಿಸಿಟ್ಟರೆ ಮತ್ತೆ ಅದನ್ನು ಯಾವಾಗಬೇಕಾದರೂ ನೋಟ್ ಪ್ಯಾಡಿನಲ್ಲಿ ತೆರೆದು ಕೆಲಸ ಮುಂದುವರೆಸಿ ಮತ್ತೆ ಸೇವ್ ಮಾಡಬಹುದು.

ಇಷ್ಟು ಮಾಡಿದರೆ ಕನ್ನಡ ಅಡಿಬರಹಗಳ ಕಡತ ರೆಡಿ!. ಈ srt ಫೈಲನ್ನು ನಿಮ್ಮಲ್ಲಿರುವ ಸಿನೆಮಾ ಜೊತೆಗೆ ಲೋಡ್ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಕನ್ನಡ ಅಡಿಬರಹಗಳ ಸಮೇತ ನೋಡಬಹುದು.






*******

ಕೆಲವೊಂದು ವೀಡಿಯೋ ಪ್ಲೇಯರ್‍ಗಳಲ್ಲಿ ಈ srt ಫೈಲ್‍ನ ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಗಳು ಸರಿಯಾಗಿ ಮೂಡುವುದಿಲ್ಲ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಬಹುಪ್ರಚಲಿತ VLC Player.

SRT file on VLC player - Improper font rendering

ಇದರಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಸರಿಯಾಗಿ ಮೂಡಬೇಕೆಂದರೆ .ass ಎಂಬ extension ಹೊಂದಿರುವ AdvanceSubstationAlpha ಎಂಬ ಫೈಲ್ ಮಾದರಿ ಬಳಸಬೇಕು. ಹಾಗಾಗಿ srt ಫೈಲನ್ನು ass ಕಡತವಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಬೇಕು. ಇದಕ್ಕೆ Subtitle Edit ಅನ್ನುವ ತಂತ್ರಾಂಶವೊಂದಿದೆ. ಅದನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡು ಅದರಲ್ಲಿ srt file ತೆರೆದು save as ಕೊಟ್ಟು .ass file ಎಂದು ಸೇವ್ ಮಾಡಿದರೆ ಮುಗಿಯಿತು. ಈಗ ಆ .ass ಫೈಲನ್ನು ವಿ.ಎಲ್.ಸಿ.ಯಲ್ಲಿ ಸಿನೆಮಾ ಜೊತೆ ಲೋಡ್ ಮಾಡಿದರೆ ಸುಂದರ ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಗಳು ಕಾಣುತ್ತವೆ.

ASS file on VLC Player - Proper font rendering

ಅಡಿಬರಹದ ಅಕ್ಷರಗಳ ಗಾತ್ರವನ್ನು ಬೇಕಾದರೆ ಬದಲಾಯಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ass ಫೈಲನ್ನು ನೋಟ್ ಪ್ಯಾಡಿನಲ್ಲಿ ತೆರೆದು ಫಾಂಟ್ ಗಾತ್ರ ಹೆಚ್ಚು/ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಿ. ಬೇಕಿದ್ದರೆ ಬೇರೆ ಫಾಂಟ್ ಹೆಸರನ್ನು ಕೊಡಬಹುದು. ನಿಮ್ಮ ಸಿಸ್ಟಮ್ಮಲ್ಲಿ ಆ ಫಾಂಟ್ ಇರಬೇಕಷ್ಟೆ. ಇಲ್ಲದಿದ್ದಲ್ಲಿ ಅದು ನಿಮ್ಮ ಗಣಕದ ಕಾರ್ಯಾಚರಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ default ಫಾಂಟನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಉದಾ: ವಿಂಡೋಸ್‍ಗೆ 'ತುಂಗಾ'

Open with notepad and change font size

ಇದೇ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ವೀಡಿಯೋಗಳಿಗೆ ಹೊಸದಾಗಿ ಕನ್ನಡದಲ್ಲೇ ನೇರವಾಗಿ ಅಡಿಬರಹ ರೂಪಿಸಬಹುದು. ವೀಡಿಯೋ ನೋಡುತ್ತಾ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಸಂಭಾಷಣೆಯ ಶುರು ಮತ್ತು ಕೊನೆಯಾಗುವ ಸಮಯ ದಾಖಲಿಸಿಕೊಂಡು ಅದಕ್ಕೆ ತಕ್ಕನಾಗಿ ಅಡಿಬರಹ ಬರೆಯಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ನೋಟ್ ಪ್ಯಾಡ್‍ನಲ್ಲೇ ಮೇಲೆ ತೋರಿಸಿರುವ ಮಾದರಿಯಲ್ಲೇ ರಚಿಸಿದರಾಯಿತು. ಉಳಿಸುವಾಗ srt file extension ಇರಬೇಕು. ಈಗಾಗಲೇ ಉಪಶೀರ್ಷಿಕೆಗಳ ಫೈಲ್ ಇಲ್ಲದಿದ್ದಲ್ಲಿ ಆ ವೀಡಿಯೋದಲ್ಲಿನ ಮಾತುಗಳು ಮತ್ತು ಶಬ್ದಗಳ ಸಮಯ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು (ವಾಯ್ಸ್/ಸೌಂಡ್ ಟ್ರ್ಯಾಕ್ ಮಾಹಿತಿ) ಒಟ್ಟಿಗೇ ಪಡೆಯಲು ಯಾವುದಾದರೂ ತಂತ್ರಾಂಶ ಇರಬಹುದು. ವೃತ್ತಿಪರರಲ್ಲಿ ಕೇಳಿದರೆ ಗೊತ್ತಾಗುತ್ತದೆ. ಆ ಮಾಹಿತಿ ಸಿಕ್ಕಿದರೆ ವೀಡಿಯೋವನ್ನು ನೋಡುತ್ತಾ ಸಂಭಾಷಣೆ/ನಿರೂಪಣೆಯ ಸಮಯಗಳನ್ನು ನೋಟ್ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಕೆಲಸ ತಪ್ಪುತ್ತದೆ.


(2020 update: .SRT file ಕನ್ನಡ ಸಬ್ ಟೈಟಲ್ ಗಳು ಈಗಿನ ಟಿವಿಗಳಲ್ಲಿ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಕಾಣುತ್ತವೆ).

  • Opensubtitles, Moviesubtitles ಮುಂತಾದ ಉಪಶೀರ್ಷಿಕೆಗಳ ಜಾಲತಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಫೈಲುಗಳನ್ನು ಅಪ್ಲೋಡ್ ಮಾಡಲು ಅಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯ ಆಯ್ಕೆ ಇಲ್ಲ. Subscene.com,  cinemasubtitles.com  ತಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಆಯ್ಕೆ ಇದೆ. ನಾವು ರಚಿಸುವ ಕನ್ನಡ ಅಡಿಬರಹಗಳ ಫೈಲುಗಳನ್ನು ಅಲ್ಲಿಗೆ ಹಾಕಬಹುದು. ಈಗ ಎರಡು ಸಿನೆಮಾಗಳ ಸಬ್ ಟೈಟಲ್ಸ್ ಅಲ್ಲಿ ಅಪ್ಲೋಡ್ ಮಾಡಿದ್ದೇನೆ. ಬ್ಲಡ್ ಡೈಮಂಡ್ಸ್ಪ್ರಿಂಗ್ ಸಮ್ಮರ್ ಫಾಲ್ ವಿಂಟರ್
  • Subtitle workshop, Subtitle Edit ಎಂಬ ಟೂಲ್‍ಗಳು ಈ ಸಬ್ ಟೈಟಲ್ ರಚನೆಗೆ, ಎಡಿಟಿಂಗಿಗೆ, ವೀಡಿಯೋ ಹೊಂದಾಣಿಕೆಗೆ, ಪರೀಕ್ಷೆಗೆ ಬೇಕಾದ ಹಲವು advanced ಸೌಲಭ್ಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಆಸಕ್ತರು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಬಹುದು. Subtitle Edit ಚೆನ್ನಾಗಿದೆ. ಇನ್ನೂ ಹಲವು ಇಲ್ಲಿವೆ: Top 10 Subtitle Editor Tools
  • ಸಬ್‍ಟೈಟಲ್ಸ್ ಹೊಂದಿರುವ DVD VOB ಮುಂತಾದ ಇನ್ನಿತರ ನಮೂನೆಗಳ ವೀಡಿಯೋಗಳಿಂದ ಸಬ್‍ಟೈಟಲ್ ಗಳನ್ನು extract ಮಾಡಲು Subrip, Subtitle Edit ಮುಂತಾದ ತಂತ್ರಾಂಶಗಳನ್ನು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಬಹುದು. (ಎಲ್ಲಾ ವೀಡಿಯೋಗಳಲ್ಲೂ ಇದು ಸಾಧ್ಯವಾಗುವುದಿಲ್ಲ)
  • ವೀಡಿಯೋಗಳನ್ನು ಬೇರೆಬೇರೆ ಮಾದರಿಗಳಿಗೆ ಪರಿವರ್ತಿಸಲು ಮತ್ತು ಉಪಶೀರ್ಷಿಕೆಗಳನ್ನು ವೀಡಿಯೋ ಜೊತೆಗೇ ಸೇರಿಸಿ integrate/embed ಮಾಡಲು FreeMakeVideoConverter, WonderShareVideoConverter ಮುಂತಾದ ತಂತ್ರಾಂಶಗಳನ್ನು ಬಳಸಬಹುದು.
  • ಸಬ್‍ಟೈಟಲ್‍ಗಳ ಬಗ್ಗೆ ವಿವರ ಮಾಹಿತಿಗಾಗಿ ವಿಕಿಪೀಡಿಯಾ ಪುಟದ ಕೊಂಡಿ: Subtitle (captioning)
  • Blood Diamond ಸಿನೆಮಾದ ಕನ್ನಡ ಅಡಿಬರಹಗಳು ಇಲ್ಲಿವೆ: Blood Diamond - Kannada Subtitles
  • ಮೇಲಿನ ಮಾಹಿತಿಗಳೆಲ್ಲವೂ Windows operating systemಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತದ್ದಾಗಿದೆ. Linux, Mac ಮುಂತಾದ O.S.ಗಳಲ್ಲೂ ಇದೇ ರೀತಿ ಪ್ರಯತ್ನಿಸಬಹುದು.
  • ಇಲ್ಲೊಂದು Online Subtitles Translator & Editor ಇದೆ. ಇದು ಗೂಗಲ್ ಅನುವಾದವನ್ನು ಬಳಸುತ್ತದೆ. ಅದರಲ್ಲಿ ಇಂಗ್ಲೀಷಿನ ಫೈಲನ್ನು ಅಪ್ಲೋಡ್ ಮಾಡಿದರೆ ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ ಅನುವಾದಿಸುತ್ತದೆ. ಬೇಕಿದ್ದಲ್ಲಿ ನಾವು ಅದನ್ನು ಆನ್ ಲೈನ್ ಎಡಿಟ್ ಮಾಡಿ ಸೇವ್ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಆದರೆ ಗೂಗಲ್ ಅನುವಾದ ಅಷ್ಟು ಸರಿಯಾಗಿರುವುದಿಲ್ಲ.
  • ಕನ್ನಡ ಉಪಶೀರ್ಷಿಕೆಗಳನ್ನು ಬರೆಯಲು ಆಸಕ್ತಿ ಇರುವವರಿಗಾಗಿ, ಮಾಹಿತಿಗಳ ವಿನಿಮಯಕ್ಕೆ, ಚರ್ಚೆಗೆ ಫೇಸ್‍ಬುಕ್ ಗುಂಪೊಂದನ್ನು ರಚಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆಸಕ್ತರು ಈ ಗುಂಪನ್ನು ಸೇರಬಹುದು: Kannada Subtitles - ಕನ್ನಡ ಅಡಿಬರಹಗಳು
- ವಿಕಾಸ್ ಹೆಗಡೆ (vikashegde82@gmail.com)

ಅಡಿಬರಹಗಳೊಂದಿಗೆ 'ಅಪೊಕ್ಯಾಲಿಪ್ಟೋ' ಚಿತ್ರದ ಕೆಲವು ಸ್ಕ್ರೀನ್ ‍ಶಾಟ್ಸ್












ಶುಕ್ರವಾರ, ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2, 2016

ಅಮೇಜಾನ್ ಕಿಂಡಲ್ ಮತ್ತು ಕನ್ನಡ

Amazon Kindle and Kannada Support

ಕಿಂಡಲ್ ಇ-ಬುಕ್ ರೀಡರ್ ಬಳಕೆದಾರರಿಗೆ ತಿಳಿದಿರುವಂತೆ ಕಿಂಡಲ್ಲಿನ ಯಾವುದೇ ಮಾಡೆಲ್ಲುಗಳಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡದ ಪಠ್ಯವು bydefault ಸರಿಯಾಗಿ ಮೂಡುವುದಿಲ್ಲ. ಮೂಲತಃ ಅಮೆರಿಕಾದ್ದಾದ ಅಮೇಜಾನ್ ಕಿಂಡಲ್, ಭಾರತದ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗೆ ಪ್ರವೇಶವಾದಾನಂತರ ಕನ್ನಡ ಸೇರಿದಂತೆ ಇತರ ಭಾರತ ಭಾಷೆಗಳಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ಕೊಡಬಹುದೆಂಬ ನಿರೀಕ್ಷೆ ಇತ್ತು. ಆದರೆ ಈಗ ಕೆಲವರ್ಷಗಳೇ ಕಳೆದುಹೋದರೂ ಅದು ಆಗಲಿಲ್ಲ. ಹಾಗಾಗಿ ಇದುವರೆಗೆ ಭಾರತೀಯ ಭಾಷೆಗಳ ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಅಮೇಜಾನಿನಲ್ಲಿ ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಆದಾಗಿಯೂ ಸಹ ಕೆಲವು ಕನ್ನಡ ಲೇಖಕರು ತಮ್ಮ ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ಮೊಬಿ (mobi) ಇ-ಪುಸ್ತಕ ಮಾದರಿಗೆ ಪರಿವರ್ತಿಸಿ ಡೈರೆಕ್ಟ್ ಪಬ್ಲಿಷಿಂಗ್ ಮೂಲಕ ಅಮೇಜಾನ್ ನಲ್ಲಿ ಹಾಕಿದ್ದರು. (ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಶ್ರೀ ನಾಗೇಶ್ ಕುಮಾರರ ‘ಮುಳುಗುವ ಕೊಳ’ ಕಾದಂಬರಿ) ಆದರೆ ಅವುಗಳನ್ನು ಓದಲು ಫಾಂಟ್ ಸಮಸ್ಯೆಯಾಗಿತ್ತು. ಕನ್ನಡದ ಅಕ್ಷರಗಳು ಕಿಂಡಲ್ ರೀಡರಿನಲ್ಲಿ ಸರಿಯಾಗಿ ಮೂಡುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಕಿಂಡಲ್ಲಿನ ಬ್ರೌಸರ್ ನಲ್ಲೂ ಕೂಡ ಇದೇ ಸಮಸ್ಯೆಯಿಂದಾಗಿ ಕನ್ನಡ ಜಾಲತಾಣಗಳನ್ನು ಓದಲೂ ಆಗುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ.

ಈ ನಡುವೆ ಕನ್ನಡದ ಕತೆಗಾರ ವಸುಧೇಂದ್ರ ಅವರು ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦೧೬ರಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಹೊಸ ಪುಸ್ತಕ ‘ಐದು ಪೈಸೆ ವರದಕ್ಷಿಣೆ’ಯ ಕಿಂಡಲ್ ಆವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದರು. ಅದರ ಜೊತೆಗೆ ಕನ್ನಡ ಫಾಂಟ್ ಗಳು ಸರಿಯಾಗಿ ಕಾಣುವಂತೆ ಮಾಡುವುದು ಹೇಗೆ ಎಂಬ ಉಪಾಯವನ್ನೂ ಹೇಳಿದ್ದರು. ತಂತ್ರಜ್ಞ ಅಮರ್ ತುಂಬಳ್ಳಿಯವರು ಈ ಬಗ್ಗೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದ್ದು ಆ ತಂತ್ರವನ್ನು ತಮ್ಮ ಬ್ಲಾಗ್ ನಲ್ಲಿ ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ.

ಅದು ಹೀಗಿದೆ:
  • ಹಂತ ೧: ಕಿಂಡಲ್ ಸಾಪ್ಟ್ ವೇರನ್ನು ಇತ್ತೀಚಿನ ಆವೃತ್ತಿಗೆ ಅಪ್ಡೇಟ್ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ರೀಸ್ಟಾರ್ಟ್ ಮಾಡಿ.
  • ಹಂತ ೨: ಕಿಂಡಲ್ಲನ್ನು ಕಂಪ್ಯೂಟರಿಗೆ ಜೋಡಿಸಿ. ಕಿಂಡಲ್ ಡೈರೆಕ್ಟರಿ (ಡ್ರೈವ್) ತೆರೆದು ಅದರಲ್ಲಿ Fonts ಎನ್ನುವ ಫೋಲ್ಡರ್ ಒಂದನ್ನು ರಚಿಸಿಕೊಳ್ಳಿ.
  • ಹಂತ ೩: ಆನಂತರ ಕನ್ನಡದ ಯಾವುದೇ ಯುನಿಕೋಡ್ ಫಾಂಟನ್ನು ಫೋಲ್ಡರಿನಲ್ಲಿ ಹಾಕಿ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಉಚಿತ Google Noto Fonts ಡೌನ್ಲೋಡ್ ಮಾಡಿ ಹಾಕಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. (ಆ ತಾಣದಲ್ಲಿ Kannada ಎಂದುಹುಡುಕಿ)
  • ಹಂತ ೪: ಕಿಂಡಲ್ ಡ್ರೈವ್ ನಲ್ಲಿ ಒಂದು ಖಾಲಿ ಫೈಲನ್ನು ರಚಿಸಿ ಅದನ್ನು USE_ALT_FONTS ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಿ. (ಖಾಲಿ ಫೈಲ್ ಅಂದರೆ ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಸುಮ್ಮನೇ ಒಂದು ನೋಟ್ ಪ್ಯಾಡ್ ಫೈಲ್ ರಚಿಸಿ ಅದರ .txt ಎಂಬ extension ತೆಗೆದುಬಿಡುವುದು. File becomes unusable ಎಂಬ ಎಚ್ಚರಿಕೆಯನ್ನು ನಿರ್ಲಕ್ಷಿಸಿ)
  • ಹಂತ ೫: ಕಿಂಡಲ್ಲನ್ನು ಕಂಪ್ಯೂಟರಿಂದ ಬೇರ್ಪಡಿಸಿ ರೀಸ್ಟಾರ್ಟ್ ಮಾಡಿ.

ಇಷ್ಟುಮಾಡಿ ಕನ್ನಡ ಇ-ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ಕಿಂಡಲ್ಲಲ್ಲಿ ತೆರೆದರೆ ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಗಳು ಸರಿಯಾಗಿ ಮೂಡುತ್ತವೆ. ಇದು ಕಿಂಡಲ್ ಬೇಸಿಕ್ ಮಾಡೆಲ್ ಗಳಲ್ಲಿ ಆಗುವುದಿಲ್ಲ. ಕಿಂಡಲ್ ಟಚ್ ಮತ್ತು ಇನ್ನೂ ನಂತರದ ಮಾಡೆಲ್ಲುಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಸಾಧ್ಯ. ನನ್ನಲ್ಲಿ ಕಿಂಡಲ್ ಪೇಪರ್ ವೈಟ್ 1st generation ಮಾಡೆಲ್ ಇದ್ದು ಈ ಮೇಲಿನ ವಿಧಾನ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿದೆ.

ವಸುಧೇಂದ್ರರ 'ಐದು ಪೈಸೆ ವರದಕ್ಷಿಣೆ' ಪುಸ್ತಕದ ಪುಟದ ನೋಟ

ನಾಗೇಶ್ ಕುಮಾರರ 'ಮುಳುಗುವ ಕೊಳ' ಪುಸ್ತಕದ ಪುಟದ ನೋಟ

ಈ ಸಂಭ್ರಮ ಹೆಚ್ಚು ದಿನ ಉಳಿಯಲಿಲ್ಲ. ವಸುಧೇಂದ್ರರ ಪುಸ್ತಕ ಪಬ್ಲಿಷ್ ಆದ ನಾಲ್ಕೇ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಅಮೇಜಾನ್ ನವರು ಅವರ ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ಅಲ್ಲಿಂದ ತೆಗೆದುಹಾಕಿದರು. ನಾಗೇಶ್ ಕುಮಾರರ ಎರಡು ಪುಸ್ತಕಗಳಿಗೂ ಅದೇ ಗತಿಯಾಯ್ತು. ಅಮೇಜಾನ್ ನವರು “ಸದ್ಯಕ್ಕೆ ನಾವು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯ ಪುಸ್ತಕಗಳಿಗೆ ಅವಕಾಶ (ವೇದಿಕೆ) ಒದಗಿಸುತ್ತಿಲ್ಲ” ಎಂಬ ಕಾರಣ ಕೊಟ್ಟಿರುವುದಾಗ ವಸುಧೇಂದ್ರ ಅವರು ತಮ್ಮ ಫೇಸ್ಬುಕ್ ಗೋಡೆಯಲ್ಲಿ ಬರೆದುಕೊಂಡರು. ಅಮೇಜಾನ್ ನ ಈ ನಡೆ ಕನ್ನಡ ನೆಟ್ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಕ ಆಕ್ರೋಶಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಷತ್ತು, ಕನ್ನಡ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪ್ರಾಧಿಕಾರಗಳು ಈ ಬಗ್ಗೆ ಆಗ್ರಹಿಸಿ ಅಮೇಜಾನ್ ಗೆ ಪತ್ರ ಬರೆದವು. ಹಲವು ಕನ್ನಡ, ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಪತ್ರಿಕೆಗಳು ಈ ಬಗ್ಗೆ ವರದಿಮಾಡಿವೆ. ಅವುಗಳ ಕೊಂಡಿ ಇಲ್ಲಿದೆ: ಪ್ರಜಾವಾಣಿ, ವಿಶ್ವವಾಣಿ, ಇಕನಾಮಿಕ್ ಟೈಮ್ಸ್, ದ ಹಿಂದೂ, ಬ್ಯಾಂಗಲೋರ್ ಮಿರರ್. ಕನ್ನಡದ ಇ-ಪುಸ್ತಕಗಳ ಲಭ್ಯತೆ ಮತ್ತು ಅಗತ್ಯತೆ ಬಗ್ಗೆ ಚರ್ಚೆಯೂ ನಡೆದಿದೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮಾರಾಟವಾಗುವ ಎಲ್ಲಾ ಗ್ಯಾಜೆಟ್‍ಗಳು ಕಡ್ಡಾಯವಾಗಿ ಭಾರತೀಯ ಭಾಷೆಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಬೇಕು ಎಂಬ ನಿಯಮ ರೂಪಿಸುವಂತೆ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಆಗ್ರಹಿಸುವ ಅಭಿಯಾನವೂ ನಡೆದಿದೆಈಗ ಕನ್ನಡ ಹಲವು ಇ-ಪುಸ್ತಕಗಳು ಹಲವಾರು ಬೇರೆ ಬೇರೆ ತಾಣಗಳಲ್ಲಿ ದೊರೆಯುತ್ತಿವೆ. ಏನೇ ಆದರೂ ಮುದ್ರಣ ಮಾತ್ರ ಅಲ್ಲದೇ ಎಲ್ಲಾ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡವೂ ಇರಬೇಕಾದ್ದು ಈ ಕಾಲದ ಅಗತ್ಯವಾಗಿದೆ.

ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦, ೨೦೧೬ ರ ಪ್ರಜಾವಾಣಿ 'ಅಂತರಾಳ' ಪುಟದಲ್ಲಿ ಇ-ಪುಸ್ತಕಗಳ ಬಗ್ಗೆ ನನ್ನ ಚುಟುಕು ಅಭಿಪ್ರಾಯ.
 ***

ಸಂಬಂಧಿತ ಇತರ ಪೋಸ್ಟ್ ಗಳು: